World Logic Day

 

आज १४ जानेवारी, जागतिक तर्कशास्त्र दिवस. लगेच तुमच्या मनात विचार आला असेल की तर्कशास्त्र दिवस म्हणजे काय आणि १४ जानेवारीलाच का? तर्कसंगती महत्वाची.

अल्फ्रेड तार्स्की आणि कार्ट गोडेल या दोन महान गणितज्ञ आणि तर्कशास्त्रज्ञ यांच्या स्मरणार्थ आजचा हा दिवस. आज अल्फ्रेड तार्स्की यांची जयंती आणि कार्ट गोडेल यांची पुण्यतिथी.UNESCO ने कौन्सिल फॉर फिलॉसॉफी अँड ह्युमन सायन्सेस (CIPSH) च्या सहकार्याने २०१९ मध्ये "जागतिक तर्कशास्त्र दिन" १४ जानेवारीला साजरा करण्याचे घोषित केला. तर्कशास्त्राच्या व्यावहारिक परिणामांबद्दल जागरूकता निर्मांण करणे हा यामागचा हेतू आहे. 

तार्स्की लहानपणापासूनच खूप हुशार. त्यांना रशियन, जर्मन, फ्रेंच व लॅटिन या भाषा अवगत होत्या. जीवशास्त्र या विषयाची आवड असल्याने तार्स्कींना त्यातच पदवी घ्यायची होती. वॉर्सा विद्यापीठातील प्राध्यापक लेसन्युस्की यांनी त्यांच्यातील गणित, तर्कशास्त्र या विषयातील बुद्धिमत्ता हेरली व तार्स्की यांना गणितातील पदवी घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. वयाच्या १९ व्या वर्षी पहिला शोध निबंध लिहिणाऱ्या तार्स्कींनी २२ व्या वर्षी डॉक्टरेट होऊन विद्यापीठातील सर्वात तरुण डॉक्टरेट होण्याचा मान मिळविला. गणितात संच सिद्धांत (Set Theory), बीजगणित, युक्लिडीय भूमिती, Decidable Theory तसेच तर्कशास्त्रात सत्याची व्याख्या, Deductive Methods यासारख्या विविध विषयांवर त्यांनी संशोधन करून महत्वाचे योगदान दिले. Tarski’s indefinability Theorem हे त्यांनी सिध्द केलेले प्रमेय, गणितीय तर्कशास्त्रात व formal semantics मध्ये महत्वपूर्ण मानले जाते. 

लहानपणी गोडेल सतत प्रश्न विचारत त्यामुळे ते "Mr. Why" नावाने ओळखले जात. पदव्युत्तर अभ्यासक्रमातील शिकवले जाणाऱ्या गणितात गोडेल यांनी वयाच्या १८ वर्षीच प्रावीण्य मिळविले होते. वयाच्या २३ व्या वर्षी ते डॉक्टरेट झाले. Completeness Theorem हे त्यांच्या प्रबंधातील मांडलेले महत्वपूर्ण प्रमेय. त्यानंतर दोन वर्षानी त्यांनी Incomplete Theorem मांडला. गणिताच्या संदर्भात निर्माण होणाऱ्या तर्कशास्त्रीय व मूलभूत अशा प्रश्नांवरील त्यांचे योगदान बहुमूल्य आहे. 

अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित तार्स्की आणि गोडेल या दोन महान तर्कशास्त्रज्ञांना प्रणाम करून तर्कशास्त्राचे महत्व जाणून जागतिक तर्कशास्त्र दिवस साजरा करु.

World Logic Day, What is it ? Why to celebrate ? Logical questions. 

World logic day commemorates two great mathematicians and logicians, Alfred Tarski and Kurt Gödel. 

14 January is Alfred Tarski's birth anniversary and Kurt Gödel's death anniversary. In 2019, UNESCO in association with Council for Philosophy and Human Sciences (CIPSH) announced “World Logic Day” to be celebrated on 14th January. This intends to spread awareness about practical implications of logic.  

Tarski was very intelligent from childhood. He studied Russian, German, French and Latin languages. Tarsky wanted to pursue a degree in biology. A professor at the University of Warsaw, Lesniewski, saw his aptitude for mathematics and logic and encouraged Tarski to pursue a degree in mathematics. Tarsky, who wrote his first research paper at the age of 19, received doctorate at the age of 22, becoming the university's youngest doctorate. He made important contributions in various topics like Set Theory, Algebra, Euclidean Geometry, Decidable Theory, definition of truth in logic and Deductive Methods. Tarski's Indefinability theorem is considered to be important in mathematical logic and formal semantics. His emphasis on collaborative research led to many theories such as the Banach–Tarski Paradox. His 19 monographs in mathematics were published. 

As a child, Godel was known as "Mr. Why" because of his curiosity. Godel had already mastered the mathematics taught in the postgraduate course at the age of 18. He received his doctorate at the age of 23.Completeness Theorem is an important theorem presented in his thesis. Then after two years, he presented the Incomplete Theorem. His contributions to logical and fundamental questions arising in the context of mathematics are invaluable. 

Let's celebrate World Logic Day by paying tribute to the two great logicians, Tarsky and Gödel, and recognize the importance of logic.

 Snehal Kamalapur